Miljarden omzet, geen cent belasting: hoe lang komt Amazon daar nog mee weg?

Hij is misschien wel de grootste coronawinnaar van allemaal. In de lockdowns moesten fysieke winkels de deuren sluiten. Omdat consumenten massaal vanuit huis gingen bestellen, kreeg Amazon het drukker dan ooit. Inmiddels mag oprichter Jeff Bezos zich met een slordige 200 miljard dollar de rijkste man op aarde noemen. 

Sinds een jaar brengt het digitale warenhuis zijn spullen ook in het Nederlands aan de man, van goedkope camera’s tot kinderspeelgoed. Het Europese hoofdkantoor van Amazon is gevestigd in Luxemburg, dat populair is bij grote bedrijven vanwege zijn gunstige belastingklimaat. De verkopen stegen in 2020 met 12 miljard euro. Desondanks boekte Amazon hier officieel een verlies van 1,2 miljard euro. Dat blijkt uit onderzoek van de Britse krant The Guardian. 

Amazon kreeg van de belastingautoriteiten in het groothertogdom ook nog eens een aftrekpost van 56 miljoen euro toegekend. Die kan het verrekenen met toekomstige aanslagen. De cijfers zijn des te opvallender, gezien de enorme winst die het platformbedrijf wereldwijd boekt. Alleen het afgelopen kwartaal al hield Amazon onder de streep 8,1 miljard dollar over. 

Belastingparadijzen

Volgens de Britse Labour-parlementariër Margaret Hodge tonen de nieuwste cijfers aan dat Amazon, dat ook onder vuur ligt vanwege slechte arbeidsomstandigheden en misbruik van zijn economische machtspositie, een niet-aflatende campagne voert om belasting te ontwijken. ‘De inkomsten van Amazon zijn explosief gestegen, terwijl onze winkelstraten het moeilijk hebben. Toch blijft Amazon zijn winsten doorsluizen naar belastingparadijzen als Luxemburg en ontloopt het daarmee zijn eerlijke aandeel in de belastingen’, aldus Hodge tegenover The Guardian.

Paul Monaghan, hoofd van de Fair Tax Foundation, noemt de cijfers van Amazon verbijsterend. Amazon verovert volgens hem een steeds groter deel van de markt over de ruggen van belastingbetalers. Niet voor niets beschuldigt de Europese Commissie het bedrijf van belastingontwijking. In 2017 legde zij een naheffing op van 250 miljoen euro.

Volgens een woordvoerder van het bedrijf betaalt Amazon in elk land alle belasting die het verschuldigd is. Hij benadrukte dat de omzet weliswaar stijgt, maar de winsten laag zijn als gevolg van de hevige concurrentie op de onlinemarkt.

Digitaks

De vraag is hoe lang Amazon hier nog mee kan doorgaan. Afgelopen maand baarde de Amerikaanse regering opzien door zich achter het idee van een mondiale winstbelasting te scharen. Het minimumtarief zou 21 procent bedragen. Ook moeten nationale overheden in de toekomst de verkopen van multinationals op hun grondgebied kunnen belasten, ongeacht waar het hoofdkantoor is gevestigd. 

Dat raakt vooral digitale bedrijven als Amazon, Apple en Facebook. Zij kunnen veel winst maken in landen zonder daar fysiek aanwezig te zijn met fabrieken, winkels en werknemers. Dit aanpakken is al jaren een fel gekoesterde wens van onder andere Frankrijk en Duitsland. Zij dreigden een speciale ‘digitaks’ in te voeren om ervoor te zorgen dat de techreuzen meer belasting betalen.

‘Historische kans’

Ook de Amerikaanse president Biden hekelde onlangs openlijk de belastingmoraal van Amazon. Uitgerekend ceo Jeff Bezos sprak begin april zijn steun uit voor een hogere winstbelasting, terwille van investeringen in de verouderde Amerikaanse infrastructuur. Details noemde hij niet. 

Mogelijk gaan bedrijven ervan uit dat de soep niet zo heet gegeten wordt. Daarbij kunnen ze handig gebruik maken van de internationale verdeeldheid. Nederland zegt officieel de plannen te steunen, maar de Ierse minister van Financiën, Paschal Donohoe, sprak zich twee weken geleden fel uit tegen een wereldwijde winstbelasting. Zijn land wist de afgelopen decennia tal van multinationals te lokken met fiscale voordelen. 

Toch repte directeur Kristalina Georgieva van het Internationaal Monetair Fonds dinsdag in een toespraak in Washington van ‘een historische kans om het internationale belastingstelsel te repareren’. Zij hoopt dit jaar al op een mondiaal akkoord. Dat is ‘dringend nodig’ om een ‘chaotische belasting- en handelsoorlog te voorkomen, waarbij iedereen verliest’.