Een schadevergoeding voor de sluiting van de kolencentrale of ‘had Uniper het kunnen weten’?
Energiebedrijf Uniper vindt de wet die sluiting van zijn kolencentrale afdwingt ‘onrechtmatig’. Via de rechter eist het daarom een schadevergoeding.
Een verrassing is het niet, schrijft minister Bas van ’t Wout (economische zaken): na energieconcern RWE stapt nu ook Uniper naar de rechter om bij de Nederlandse staat een schadevergoeding te eisen voor de gedwongen sluiting van een kolencentrale.
Die sluiting is het gevolg van de wet die het verstoken van kolen bij het opwekken van elektriciteit verbiedt. Met die maatregel moet de uitstoot van broeikasgassen worden verminderd. De wet werd eind 2019 door de Eerste Kamer aangenomen en acht dagen later al zette Uniper de eerste juridische stap tegen de gevolgen ervan, met de aankondiging van een internationale arbitragezaak.
Arbitrage heeft niets opgeleverd
Het belang van het Duitse energiebedrijf is helder. In 2016 opende het een kolencentrale op de Tweede Maasvlakte. De bouw kostte 1,6 miljard euro en de centrale zou veertig jaar mee moeten kunnen, ruim genoeg om die kosten eruit te halen. Maar als gevolg van de nieuwe wet moet de centrale al in 2030 dicht, volgens Uniper lang voordat de bouwkosten zijn terugverdiend.
Dus wil Uniper compensatie. Arbitrage heeft niets opgeleverd en daarom stapt het bedrijf nu naar de Hoge Raad met een dagvaarding wegens een ‘onrechtmatige daad’. Daarnaast wil Uniper het ICSID inschakelen, een aan de Wereldbank verbonden instituut waar bedrijven terechtkunnen voor het beslechten van geschillen met overheden.
Alle belangen afgewogen
Maar Van ’t Wout denkt sterk te staan. De wet is ‘zorgvuldig’ tot stand gekomen, schrijft hij aan de Tweede Kamer. Alle belangen zijn afgewogen, rekening houdend met internationaal en Europees recht. Uniper had kunnen weten, vervolgt hij, dat overheidsmaatregelen op het gebied van CO2-uitstoot niet onwaarschijnlijk waren.
De overgangstermijn van tien jaar is genoeg om investeringen deels terug te verdienen en centrales om te bouwen voor andere brandstoffen, stelt Van 't Wout ook. “Het is aan de exploitanten zelf om op basis van hun eigen bedrijfseconomische inschatting een keuze te maken over hoe zij verder willen met hun centrale.”
Uniper bestrijdt dit alles. Het bedrijf wil eerst dat rechter oordeelt of de nieuwe wet zonder compensatie sowieso wel rechtmatig was. Valt dat vonnis uit in het voordeel van Uniper, dan volgt wellicht een schadeclaim. Over de hoogte daarvan laat het bedrijf zich nog niet uit.
Niet op ramkoers
RWE, net als Uniper van oorsprong Duits, heeft wel een bedrag in gedachten: het bedrijf eist 1,4 miljard euro als vergoeding voor de vervroegde sluiting van de Amercentrale (bij Geertruidenberg) en de Eemshavencentrale. RWE diende eind februari twee dagvaardingen in en was eerder ook al een procedure bij het ICSID begonnen.
Uniper speelt het minder hard. Het concern wil niet weg uit Nederland, schrijft minister Van ’t Wout aan de Kamer, en het wil ook een rol spelen bij de energietransitie in Nederland. Het doet daarom onderzoek naar een ‘duurzame businesscase’ op de Maasvlakte. “Dit initiatief verwelkom ik”, schrijft Van ’t Wout.
“We willen niet op ramkoers met de overheid”, bevestigt directeur Hans Schoenmakers van Uniper Benelux in Het Financieele Dagblad. Volgens hem staat zijn centrale op een geschikte locatie voor waterstofprojecten. Maar dat vergt investeringen. “Dan wil je niet het risico lopen dat je over tien jaar weer hoort dat dit niet nodig was”, stelt Schoenmakers. “Anders gezegd: we willen dit niet nog een keer mee maken.”
Lees ook:
Grote vervuilers willen geld zien vanwege het ‘kolenverbod’. Maken ze kans?
Energiereus RWE eist 1,4 miljard euro van de Staat, omdat zijn Groningse kolencentrale in 2030 moet sluiten. Ook andere grote vervuilers willen geld zien, vanwege het ‘kolenverbod’. Maken ze kans of is het: eigen schuld dikke bult?