Broekers-Knol krijgt het lastig: de Kamer wil actie zien in het vluchtelingenbeleid

De emoties in de Tweede Kamer lopen tijdens migratiedebatten regelmatig hoog op, toch blijft staatssecretaris Ankie Broekers-Knol altijd rustig, soms zelfs een tikje nonchalant. Twee maanden geleden viel er even een stilte tijdens een fel debat over onder meer de Moriadeal – het compromis om honderd asielzoekers uit Griekenland hierheen te halen, door de oppositie bestempeld als koehandel met mensenlevens. In die stilte zei Broekers-Knol vrolijk, tegen niemand in het bijzonder: Ik krijg altijd zo de neiging om te gaan zingen op dit soort momenten.”

Het is typerend voor de VVD-staatssecretaris. Aan haar houding is het niet te merken als debatten stroef verlopen, hoewel dat toch regelmatig gebeurt. Ook deze donderdag, wanneer ze haar begroting verdedigt, zal Broekers-Knol een spervuur aan kritische vragen moeten beantwoorden. Onder meer over de achterstanden bij de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND).

De speciale taskforce werkt niet

Hoewel de staatssecretaris meerdere keren aan de Kamer beloofde dat alle 13.500 achterstallige asielzaken voor het einde zouden worden worden aangepakt, bleek vorige week dat de speciaal aangestelde taskforce de deadline van 31 december niet gaat halen. Zeker 7000 achterstallige zaken zullen moeten wachten tot 2021. Volgens de staatssecretaris wordt de vertraging onder meer veroorzaakt door de coronacrisis.

Tot grote ergernis van de Kamer kwam het nieuws in eerste instantie niet naar buiten door een brief van de regering, maar dankzij een tweet van Vluchtelingenwerk Nederland. De hulporganisatie deelde een brief die asielzoekers hadden ontvangen van de IND taskforce. ‘We gaan ons doel niet halen, en dat spijt ons’, stond daarin.

Veel Kamerleden zijn kwaad. Ze willen donderdag van de staatssecretaris weten hoe het kan dat de gewekte verwachtingen niet worden ingelost. Kamerlid Bram van Oijk (GroenLinks) noemt het alvast ‘een politieke aanfluiting’. Ook coalitiepartijen zijn kritisch. “Dit was een harde afspraak met de staatssecretaris”, stelt Joël Voordewind (ChristenUnie). “Ik snap best dat corona voor problemen zorgt”, zegt D66-Kamerlid Maarten Groothuizen, “maar dat corona er was wisten we natuurlijk ook al in april.”

Meer daadkracht gevraagd

Het is lang niet het enige onderwerp waar de Kamer het met Broekers-Knol over wil hebben. Net als het wegwerken van de achterstanden bij de IND, verloopt ook het terugkeerbeleid maar moeizaam. Vorig jaar raakte de staatssecretaris al eens in diplomatieke problemen, nadat ze verklaarde dat Marokko een afspraak met haar had geweigerd. Een afspraak die moest gaan over het terugnemen migranten zonder kans om een verblijfsvergunning.

De Kamer noemde de diplomatieke rel ‘gênant’, en wilde meer daadkracht zien van de bewindsvrouw. Vooral de rechtse partijen in de Tweede Kamer willen horen hoe de staatssecretaris ervoor gaat zorgen dat uitgeprocedeerde asielzoekers ook echt uitgezet worden.

Meer daadkracht wil de Kamer ook zien waar het de Moriadeal betreft. Het kabinet beloofde honderd asielzoekers uit het afgebrande vluchtelingenkamp naar Nederland te halen, maar nog geen van die vluchtelingen heeft voet op Nederlandse bodem gezet. Broekers-Knol wijt die vertraging aan het ingewikkelde selectieproces dat aan Griekse zijde moet plaatsvinden, en wijst opnieuw corona aan als complicerende factor.

Maar met die uitleg nemen de linkse oppositiepartijen nog geen genoegen. Want waarom lukt het de Duitsers dan wel om vluchtelingen op te nemen? Twee weken geleden hekelde Attje Kuiken (PvdA) al eens de in haar ogen passieve houding van de staatssecretaris. “Het straalt iets uit van: ‘Ik ben erbij, ik sta ernaast, maar het is niet mijn verantwoordelijkheid’”, zei ze toen.

De staatssecretaris ontkent dat ze zich afwachtend opstelt. Volgens haar wordt er “keihard gedrukt en getrokken” om de honderd vluchtelingen van Lesbos naar Nederland te halen. Ze zal opnieuw haar uiterste best moeten doen om de Kamer daarvan te overtuigen.

Lees ook: 

Dat Ankie Broekers-Knol de opvolger van Harbers is, is toch een beetje een verrassing

Scheidend voorzitter van de Eerste Kamer Ankie Broekers-Knol wordt staatssecretaris van Justitie en Veiligheid. Ze krijgt de gevoelige post van migratie en asielzaken. Daarmee volgt ze Mark Harbers op, die onlangs aftrad nadat hij de Tweede Kamer verkeerd informeerde.